Άμμο, λάσπη, χιόνι

Πέρασμα από άμμο, χιόνι ή λάσπη.
Οταν φτάσετε σε βαθειά άμμο, σε χιόνι ή σε λάσπη ξεφουσκώστε τα λάστιχα για να αυξηθεί η επιφάνεια επαφής με το έδαφος και να έχετε καλύτερη πρόσφυση. Προσέξτε γιατί το ξεφούσκωμα θα ελατώσει την απόσταση του οχήματος από το έδαφος. Θυμηθείτε να ξαναφουσκώσετε τα λάστιχα μετά. Εννοείται ότι για την ομοιόμορφη πίεση των ελαστικών είναι απαραίτητο ένα πιεσόμετρο.
Κινηθείτε με σταθερή ταχύτητα και χρησιμοποιήστε την «φόρα» (βλέπε αδράνεια) για να περάσετε τα «δύσκολα». Μην κόψετε ταχύτητα και μην σταματάτε για να μην κολήσετε. Μην σπινάρετε τους τροχούς χρησιμοποιώντας μεγαλύτερη ταχύτητα στο σαζμάν από την κανονική. Αν οι τροχοί αρχίσουν να σπινάρουν αφήστε απαλά το γκάζι για να επανακτήσουν την πρόσφυση.
Αν χάσετε την πρόσφυση και μόλις που κινείται το όχημα, δοκιμάστε την γρήγορη κίνηση του τιμονιού δεξιά – αριστερά (όχι υπερβολές) για να να «γαντζώσουν» λίγο τα λάστιχα στο έδαφος.
Αν λόγω λάσπης οδηγείτε υποχρεωτικά μέσα στις «ροδιές» πάντα ελέγχετε που «βλέπει» το τιμόνι σας. Το 4×4 θα ακολουθεί τις «ροδιές» ανεξάρτητα από το που είναι στραμμένοι οι εμπρός τροχοί του. Αν σε κάποιο σημείο αποκτηθεί ξαφνικά η πρόσφυση τότε υπάρχει κίνδυνος απότομης στροφής με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Θυμηθείτε ότι το σκληρό «πακτωμένο» χιόνι που περάσατε το πρωί μπορεί να γίνει αδιάβατο μόλις μαλακώσει το μεσημέρι. Για τον ίδιο λόγο το σκληρό χιόνι μετά από τη διέλευση μερικών οχημάτων μπορεί να γίνει αδιάβατο.

Άμμο
Επειδή πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να μιμηθούν τους πρωταγωνιστές του Baywatch:
• Φροντίζουμε πάντα να ξεκινάμε με τους τροχούς στην ευθεία, ώστε να μην επιβαρύνεται με αυξημένες τριβές το σύστημα διεύθυνσης
• Για να σταματήσουμε, πατάμε τον συμπλέκτη και αφήνουμε το αυτοκίνητο να ρολάρει μέχρι να σταματήσει. Χρησιμοποιούμε ελάχιστα το φρένο και τον κινητήρα για να επιβραδύνουμε, ώστε να «χαλάσουμε» όσο το δυνατόν λιγότερο την άμμο και να σταματήσουμε χωρίς να θάψουμε τους τροχούς.
• Επιδιώκουμε να σταματάμε σε κατηφορικό ή τουλάχιστον επίπεδο έδαφος, ώστε αργότερα να ξεκινάμε ευκολότερα.
• Στρίβουμε «ανοιχτά», επεκτείνοντας τον κύκλο στροφής και μειώνοντας τις πιθανότητες κολλήματος.
Στη χώρα μας θα συναντήσουμε μόνο σ τις παραλίες . Σε ελάχιστες από αυτές υπάρχει η δυνατότητα για ασφαλές παιχνίδι καθώς συνήθως υπάρχει κόσμος τον οποίο δεν είναι πρέπον να ενοχλούμε. Στις λίγες παραλίες που αυτό είναι δυνατό, η άμμος είναι συνήθως υγρή, άρα και πιο δύσκολη από τη στεγνή που μπορεί να συναντήσουν όσοι εξορμούν στη Βόρεια Αφρική. Ο κανόνας είναι ότι οσο πιό ξανθιά είναι η άμμος, τόσο πιο… επικίνδυνη είναι . Το μεγάλο μυστικό στην άμμο είναι η… φόρα. Αν χάσεις κινητική ενέργεια, είναι αναμενόμενο ότι θα κολλήσεις, μια και ο μόνος τρόπος να περάσεις την άμμο είναι να πλανάρεις πάνω σε αυτή. Καλό είναι να αποφεύγονται οι απότομες στροφές και βέβαια τα φρεναρίσματα. Στην άμμο στρίβουμε σε ανοιχτά τόξα και φρενάρουμε αφήνοντας απλά το γκάζι. Όσο πιο φαρδιά ελαστικά, με πυκνότερο πέλμα και λιγότερο αέρα χρησιμοποιούμε, τόσο καλύτερα. Καλό είναι να αποφεύγουμε να κινηθούμε στα αυλάκια που χαράζουν αυτοί που προηγούνται καθώς η σκαμμένη άμμος είναι ακόμη πιο σαθρή. Αποφεύγουμε να μπλοκάρουμε το κεντρικό διαφορικό, επειδή στην άμμο χρειάζεται η ελαστικότητα του συστήματος μετάδοσης. Αντίθετα όμως μπλοκάρουμε το πίσω. Σε περίπτωση που το αυτοκίνητο παρ’ όλες τις προσπάθειες ακινητοποιηθεί, σταματάμε αμέσως την προσπάθεια, για να μην θαφτεί και άλλο και καλούμε σε βοήθεια.
Για να ξεκολλήσουμε το αυτοκίνητο πρέπει, σε όλες τις περιπτώσεις, να απομακρύνουμε την άμμο που έχει μαζευτεί εμπρός από τα ελαστικά . Καλό είναι να απομακρύνουμε και μέρος της άμμου που υπάρχει κάτω από το αυτοκίνητο, σκάβοντας στο πλάι του . Οι ράγες εδάφους είναι ιδανικές για αυτή την περίπτωση. Το ίδιο και ο φουσκωτός γρύλος . Σηκώνουμε το αυτοκίνητο, βάζουμε τις ράγες κάτω από τους τροχούς και προσπαθούμε να ξεκινήσουμε σχετικά γρήγορα. Επαναλαμβάνουμε όσες φορές χρειαστεί, προσέχοντας να μην θαφτεί πάλι το αυτοκίνητο. Εάν δεν υπάρχουν ράγες, καλή δουλειά κάνουν τα πατάκια .

Λάσπη
Κατά τη διάρκεια που κινούμαστε σε τέτοιου είδους εδάφη, δεν πρέπει να ακινητοποιούμε το όχημά μας, αλλά να διατηρούμε σταθερή αλλά και χαμηλή ταχύτητα.
-Αποφεύγουμε τις βίαιες κινήσεις, διότι μπορεί να κολλήσουμε πιο εύκολα ή να χάσουμε τον έλεγχο του οχήματος.
-Επιλέγουμε κοντές σχέσεις ή οποιοδήποτε άλλο σύστημα τετρακίνησης διαθέτει το όχημά μας.
Η μεγάλη πρόκληση για όσους βλέπουν την εκτός δρόμου οδήγηση σαν ένα σπορ. Συνήθως περιορίζει τόσο την διαμήκη όσο και την πλευρική πρόσφυση, κάνοντας το αυτοκίνητο ουσιαστικά ακυβέρνητο. Υπάρχουν τόσα είδη λάσπης που δεν θα έφτανε ούτε όλο αυτό το εγχειρήδιο να τα αναφέρουμε. Κάθε ένα από αυτά έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, γεγονός που κάνει δύσκολη την αντιμετώπισή τους με συγκεκριμένες κινήσεις. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποιοι απλοί κανόνες που έχουν αφαρμογή στις περισσότερες των περιτπώσεων. Η βασική απαίτηση είναι να διατηρηθεί η πρόσφυση χωρίς σπινάρισμα των τροχών , γεγονός το ποίο απαιτεί μεγάλη σχέση στο κιβώτιο και απαλό πόδι στο γκάζι. Τα μπλοκέ διαφορικά πρέπει να είναι ενεργοποιημένα πριν την είσοδο στη λάσπη και τα ελαστικά όσο πιό καθαρά γίνεται. Για να καθαρίσουν αρκούν δύο-τρία σπιναρίσματα πριν την είσοδο στη λάσπη. Κάποιες «λασποπαγίδες» χρειάζονται φόρα για να τις περάσεις. Κάποιες, μακρύτερες σε μήκος, ήρεμες κινήσεις και αποφασιστικότητα. Και βέβαια καθόλου φρένο, αφού έτσι το αυτοκίνητο βυθίζεται περισσότερο. Προσοχή χρειάζεται αν η λάσπη είναι βαθιά και δεν ξέρεις τι κρύβεται από κάτω. Στις περιπτώσεις αυτές είναι καλό να περπατήσει κάποιος την λάσπη πριν την περάσει με το αυτοκίνητο. Σε οριακές καταστάσεις οι αντιολισθητικές αλυσίδες έχουν εφαρμογή και στην λάσπη, ιδίως αν αυτή είναι αργυλώδης και επιφανειακή.
Η κίνηση σε λασπωμένο έδαφος με πλευρική κλίση πρέπει να αποφεύγεται γιατί η πλευρική πρόσφυση των τροχών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Το πιθανότερο είναι ότι το αυτοκίνητο θα καταλήξει στο κοντινότερο χαντάκι, με ότι συνέπειες έχει αυτό.
Σε περίπτωση κολλήματος καλό είναι το τράβηγμα να γίνει από σταθερό έδαφος. Ποτέ δεν βάζουμε δεύτερο αυτοκίνητο μέσα στη λάσπη . Αν η κατάσταση γίνει πολύ δύσκολη το μόνο μηχάνημα έργων που μπορεί να βοηθήσει είναι η «τσάπα». Όλα τα άλλα κινδυνεύουν να κολλήσουν και αυτά.
Η επιλογή του ελαστικού είναι μπελάς, αν και μονόδρομος. Το πέλμα δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από mud αλλά το πλάτος θέλει μελέτη. Οταν η λάσπη είναι βαθειά, σε περιπτώσεις στάσιμων νερών, βούρκων κλπ. τα φαρδιά ελαστικά είναι καλύτερα, μιά και μειώνουν την φόρτηση του εδάφους. Στην λεπτή λάσπη, τη γνωστή γλίνα, τα λεπτότερα ελαστικά λειτουργούν καλύτερα, έχοντας να απομακρύνουν λιγότερη ποσότητα κάτω από το πέλμα τους. Μέσεις λύσεις δουλεύουν παντού.

Χιόνι
Από τις μεγαλύτερες παγίδες που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας οδηγός μέσα στο καταχείμωνο. Μπορεί να φαντάζει κίνηση εκτός λογικής να προτιμήσει κάποιος το παχύ χιόνι από ένα φαινομενικά «στρωμένο» μονοπάτι, ωστόσο οι ροδιές στους χιονισμένους δρόμους κρύβουν πάγο και μπορεί να προκαλέσουν γλίστρημα σε χρόνο μηδέν.
Επίσης αναντίρρητο προαπαιτούμενο πριν κινηθούμε σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες: τοποθετούμε χιονολάστιχα και έχουμε τις αντιολισθητικές αλυσίδες παρά πόδας. Τετρακίνηση και ηλεκτρονικά είναι χρησιμότατα μεν, αλλά όχι πανάκεια.
Δεν το συναντούμε συχνά στη χώρα μας και δε στην Αθήνα. Καλό είναι όμως να ξέρουμε κάποια πράγματα, για να αποφύγουμε αστείες καταστάσεις σαν και αυτές που διαδραματίστηκαν πρόσφατα με την έντονη και συνεχόμενη χιονόπτωση.
Το φρέσκο χιόνι είναι πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί, μια και συνήθως υποχωρεί κάτω από το βάρος του αυτοκινήτου και προσφέρει πρόσφυση. Αν έχει τόσο βάθος που το αυτοκίνητο δεν μπορεί να συνεχίζει, κάνουμε πίσω και προσπαθούμε ξανά , προσέχοντας να μην χωθούμε υπερβολικά μέσα στο φρέσκο χιόνι και δεν μπορούμε να κάνουμε όπισθεν.
Το παγωμένο χιόν ι είναι σαφώς πιο δύσκολη κατάσταση, ιδίως αν αναλογιστεί κάποιος ότι τα τετρακίνητα αυτοκίνητα κάθε άλλο παρά ελαφριά είναι. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή να μην χαθεί η πρόσφυση , γιατί μετά είναι λίγα τα πράγματα που μπορεί να γίνουν. Δεν μπλοκάρουμε τα διαφορικά , παρά μόνο όταν είμαστε στο όριο να κολλήσουμε. Ο περιορισμός της ελευθερίας στη μετάδοση κάνει το όχημα πολύ δυσκολοδήγητο στο παγωμένο χιόνι. Αποφεύγουμε οποιοδήποτε απότομο φρενάρισμα που θα μπλοκάρει τους τροχούς και θα αφήσει ανεξέλεγκτο το αυτοκίνητο. Φρενάρουμε με τον κινητήρα και τις σχέσεις, προσαρμόζοντας την ταχύτητα ανάλογα με τις συνθήκες. Αν φτάσουμε σε σημείο που απαιτούνται αντιολισθητικές αλυσίδες για να συνεχίζουμε τις βάζουμε στον μπροστινό άξονα. Το ιδανικό βέβαια είναι να έχουμε 2 ζευγάρια αλυσίδες, αλλά κάτι τέτοιο στοιχίζει πολύ για χρήση 2-3 ημερών το χρόνο. Κάποια αυτοκίνητα και δε SUV απαιτούν τοποθέτηση των αλυσίδων στους πίσω τροχούς. Καλό θα είναι να έχει διαβάσει κάποιος τις οδηγίες χρήσης του αυτοκινήτου του για το θέμα.
Το κόλλημα στο χιόνι αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο με την άμμο, με χρήση γαντιών για να μην παγώνουν τα χέρια.

Χρησιμοποιούμε τα «όπλα» του αυτοκινήτου
Ακόμα και τα δικίνητα crossovers βέβαια διαθέτουν προγράμματα λειτουργίας. Τα χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν: το Sand για κίνηση σε άμμο, το Mud για λάσπη, το Gravel για χώμα, το Snow για χιόνι κοκ.
Στα τετρακίνητα κάνουμε το ίδιο, ενεργοποιώντας παράλληλα τυχόν «κοντές» σχέσεις και κλειδώματα διαφορικών. Θυμόμαστε να τα απενεργοποιήσουμε όταν επανέλθουμε στην άσφαλτο, ώστε να μην ταλαιπωρούμε την μετάδοση.

Πηγή: https://www.4x4ekdromes.gr/keimena/4x4guide-02.htm#01 & https://www.autogreeknews.gr/super/sumbouless/poso-kala-xereis-na-kineisai-ektos-dromoy & https://www.autotriti.gr/data/news/preview_news/Ektos-dromoy-odhghsh_114386.asp & https://www.tapatalk.com/groups/ferozaclub/4-4-t1579.html