Προετοιμασία/Προσχεδιασμός της εξόρμησης

Προετοιμασία της εξόρμησης.
Με τον κατάλληλο προγραμματισμό της εκδρομής και προετοιμασία μπορούμε να εκπληρώσουμε τους εκδρομικούς στόχους μας με ασφάλεια και ευχαρίστηση, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα την επίπτωση στο φυσικό περιβάλλον.
Κακός σχεδιασμός της εξόρμησης μπορεί να χαλάσει την τελική εικόνα της. Μια ομάδα χωρίς αρκετή εμπειρία ή με ελλιπή γνώση της περιοχής μπορεί να μπεί σε κίνδυνο ταξιδεύοντας σε περάσματα με κίνδυνο ξαφνικής πλημμύρας, κατολίσθησης, χιονόπτωσης κ.α. Είτε να βρεθεί σε δύσκολη θέση αν σε ξηρές περιοχές δεν έχει φροντίσει για αποθέματα νερού (ή συστήματα καθαρισμού του τρεχούμενου νερού).
Μια ομάδα χωρίς σωστό πρόγραμμα, μπορεί να μην κατορθώσει να κινηθεί με τους ρυθμούς που υπολόγισε. Οι δρόμοι μπορεί να είναι πολύ δύσβατοι και κακοτράχαλοι με αποτέλεσμα την καθυστέρηση και την υποχρεωτική κατασκήνωση μετά την δύση του ήλιου, ακόμα και σε ακατάλληλες – επισφαλείς τοποθεσίες. Επιπλέον υπάρχει η πιθανότητα να μην προλάβει να φτάσει στον τελικό προορισμό.
Στις Η.Π.Α. υπάρχει ένα πρόγραμμα με τίτλο “Μην Αφήνεις Ιχνη” (Leave No Trace) το οποίο σκοπεύει να βοηθά τους επισκέπτες των δημόσιων εκτάσεων για τις εκδρομικές επιλογές τους και τις κατασκηνωτικές τους συνήθειες. Το πρόγραμμα πρέπει να εκλαμβάνεται ως ηθικός μπούσουλας κι όχι ως σύνολο ρυθμίσεων και κανόνων συμπεριφοράς. Επίσης πρέπει να τονισθεί ότι επικεντρώνεται σε δραστηριότητες ΜΗ μηχανοκίνητης αναψυχής. Το site του Leave No Trace μπορεί να βρεθεί στην διεύθυνση www.LNT.org. Στο κείμενο που ακολουθεί περιέχονται και μερικά στοιχεία του, προσαρμοσμένα στις 4×4 ιδιαιτερότητες της χώρας μας. (με την άδεια τους: Copyright by National Outdoor Leadership School).

Προσχεδιασμός της εκδρομής.
Για την καλύτερη προετοιμασία της εξόρμησης είναι χρήσιμο να εφαρμόζεις τον ακόλουθο “μπούσουλα”:
– Καθόρισε τους αναμενόμενους στόχους της εξόρμησης.
– Υπολόγισε τις ικανότητες και αντοχές των συμμετεχόντων.
– Διάλεξε προορισμούς – διαδρομές συμβατές με τις επιδιώξεις της εξόρμησης ΚΑΙ τις ικανότητες ΚΑΙ τις αντοχές των συμμετεχόντων. Μια ομαδική εξόρμηση θα πρέπει να σχεδιασθεί με γνώμονα τα λιγότερο ικανά άτομά της.
– Μάζεψε όσες περισσότερες πληροφορίες γίνεται, για την περιοχή από χάρτες, βιβλία – οδηγούς και το κυριότερο από ανθρώπους που την έχουν επισκευθεί.
– Φρόντισε να μάθεις από πριν τι υπάρχει διαθέσιμο στην ευρύτερη περιοχή για την “κακιά στιγμή”, όπως ιατρεία, αστυνομία, πυροσβεστική, οδική βοήθεια κ.α. (τοποθεσία – πρόσβαση, ωράρια, τηλέφωνα).
– Διάλεξε τον κατάλληλο εξοπλισμό και ρουχισμό για ασφάλεια και άνεση.
– Προγραμμάτισε τις επιμέρους δραστηριότητες της εκδρομής ανάλογα με τις ικανότητες και αντοχές. Οι δραστηριότητες μπορεί να περιλαμβάνουν την οδήγηση, την πλοήγηση, το στήσιμο της κατασκήνωσης, το μαγείρεμα, την φωτογραφική – video κάλυψη κ.λ.π. Κάθε δραστηριότητα είναι από μόνη της μια ολόκληρη “τέχνη” και θα πρέπει να ανατεθεί σε έμπειρα μέλη. Αν κάποιος π.χ. δεν μαγειρεύει, μην του το επιβάλεις, ο σκοπός είναι να περάσουμε καλά. Σε πολυήμερες εκδρομές φρόντισε να γίνεται ανακατανομή των δραστηριοτήτων και ιδιαίτερα της αρχηγίας και της πλοήγησης για εκπαιδευτικούς λόγους. Καλό είναι να έχεις “προπονηθεί” σε δραστηριότητες τις οποίες δεν έχεις ήδη δοκιμάσει π.χ. πλοήγηση με χρήση χάρτη – πυξίδας, στήσιμο σκηνής, πέρασμα χιονοαλυσίδων κ.λ.π.
– Αφησε ένα αντίγραφο του χάρτη με την προσχεδιασμένη διαδρομή και τα σημεία διανυκτέρευσης σε έναν υπεύθυνο φίλο. Σημείωσε επίσης τα κινητά τηλέφωνα, τα στοιχεία των αυτοκινήτων και την ημερομηνία της επίστροφής.
– Μετά την επιστροφή αξιολόγησε την “επιτυχία” της εκδρομής και κράτα σημειώσεις με διορθώσεις/ιδέες για επόμενες εξορμήσεις.

Βασικοί παράγοντες για τον προγραμματισμό.
Ο καιρός. Προετοιμάσου για την πιθανότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, φυσικών κινδύνων και έκτακτων περιστατικών. Πριν φύγεις έλεγξε την πρόγνωση καιρού για την περιοχή που θα πας. Στα βουνά το κλίμα είναι συνήθως ψυχρότερο, με περισσότερη συννεφιά – ομίχλη και ισχυρότερους ανέμους σε σχέση με τα πεδινά. Κάθε 100 μέτρα ψηλότερα η θερμοκρασία πέφτει 1 °C. Στο βουνό ανεξαρτήτως εποχής πάντα να έχεις ρουχισμό για κρύο και βροχή.
Το τεραίν. Το ανάγλυφο της περιοχής, οι κλίσεις των δρόμων, η επιφάνειά τους (χώμα, χαλίκι, άμμος, βράχος) σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες (βροχή, χιόνι) μπορεί να κάνει το πέρασμα αδύνατο. Επίσης στην χάραξη της διαδρομής στον χάρτη τα περάσματα από ρεματιές και ποτάμια θα πρέπει να γίνονται με πολύ προσοχή, όταν δεν υπάρχει γέφυρα. Αντίστοιχα τα περάσματα σε μεγάλο υψόμετρο θα πρέπει να ελέγχονται για χιόνι. Στην χώρα μας οι ορεινές διαδρομές συνήθως παρουσιάζουν πολλά προβλήματα τον χειμώνα λόγω κατολισθήσεων, πτώσης βράχων και έντονων νεροφαγωμάτων από τις βροχές και τα χιόνια. Ομως από τον Μάϊο – Ιούνιο και μετά συντηρούνται – διανοίγονται και είναι βατοί μέχρι και αργά το φθινόπωρο.
Οι περιορισμοί – απαγορεύσεις στην περιοχή. Μάθε τους κανονισμούς λειτουργίας αν θα επισκευτείς κάποιον Εθνικό Δρυμό ή προστατευόμενη περιοχή. Σε ορισμένα μέρη π.χ. απαγορεύεται η κατασκήνωση και το άναμα φωτιάς.
Μέση ταχύτητα κίνησης. Για τον χρονικό προγραμματισμό της εκδρομής το σημαντικότερο και δυσκολότερο ζήτημα που τίθεται είναι η ταχύτητα κίνησης. Από τους χάρτες και οδηγούς και πολύ περισσότερο από τις πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει για την διαδρομή μας θα πρέπει, βάσει των χιλιομετρικών αποστάσεων να υπολογίσουμε την ώρα που απαιτείται για να διανυθούν οι επιμέρους διαδρομές. Στο κεντρικό και επαρχιακό (ασφάλτινο) οδικό δίκτυο τα πράγματα είναι σχετικά απλά. Η δυσκολία συνήθως εντοπίζεται στις εκτός δρόμου (χωμάτινες) διαδρομές. Και πάλι σε αυτές, ο ρυθμός κίνησης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την κατάσταση του δρόμου, με το στυλ οδήγησης, τις δυνατότητες των οχημάτων, και από τον τρόπο που απολαμβάνουμε το τοπίο. Αν π.χ. θέλουμε απλά να περάσουμε από ένα δρόμο τον οποίο έχουμε ήδη περάσει αρκετές φορές και δεν μας ενδιαφέρει το τοπίο, τότε ασφαλώς ο χρόνος λιγοστεύει. Αν όμως τον περνάμε για πρώτη φορά τότε σίγουρα θα μας χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Ενας ρυθμός κίνησης, που έχει προκύψει από την στατιστική ανάλυση προηγούμενων εκδρομών, είναι 10 Km/h μέση ταχύτητα ! Αυτός ο ρυθμός που φαίνεται με την πρώτη ματιά πολύ αργός περιέχει αναγκαστικά και τις στάσεις για μελέτη του τοπίου, φωτογράφηση, σύντομη επίσκεψη αξιοθέατων κ.λ.π. Εξτρα χρόνος θα πρέπει να υπολογίζεται για τα δύσκολα σημεία – περάσματα.
Το μέγεθος της παρέας – πλήθος των οχημάτων. Το πλήθος των οχημάτων και το μέγεθος της παρέας επηρεάζει με ποικίλους τρόπους την εξόρμηση. Οσο “περισσότεροι” τόσο πιο δυσκίνητοι και αργοί στις μετακινήσεις, δυσκολεύει η οργάνωση και η εξασφάλιση διαμονής (δωμάτια) και διατροφής (ταβέρνες). Ομως οι μεγάλες παρέες με πολλά αυτοκίνητα παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια και βοήθεια στα “δύσκολα”, πιο άνετο καταμερισμό των δραστηριοτήτων, και συνήθως πολύ – πολύ κέφι.
Η αναμενόμενη κατανάλωση νερού και φαγητού. Στις διαδρομές “μακριά από τον πολιτισμό” οι προμήθειες σε νερό και τρόφιμα είναι κρίσιμες. Να υπολογίζεις την κατανάλωση, στις συνθήκες που θα συναντήσεις: ζέστη / ψύχος / κόπωση. Πάντοτε υπολόγιζε αποθέματα για έκτακτες ανάγκες.
Εξοπλισμός. Ενας πονοκέφαλος στην οργάνωση του καθενός αυτοκινήτου είναι σχεδόν πάντοτε η επιλογή του εκάστοτε απαραίτητου εξοπλισμού. Δεδομένου του μέγιστου ωφέλιμου βάρους και διαθέσιμου χώρου του κάθε οχήματος θα πρέπει να γίνει ένας συμβιβασμός στα “πράγματα” που παίρνουμε και σε αυτά που “αφήνουμε”. Για ευκολία, ιεράρχησε σε μια λίστα την αξία του κάθε “αντικειμένου” και ξεκίνησε από τα σημαντικότερα μέχρις ότου γεμίσει το αυτοκίνητο. (Σημείωση: μια σκέψη που έχει πολλές φορές βοηθήσει στην επιλογή, είναι αν θα υπάρχει ο χρόνος και το κέφι για να ασχοληθείς με αυτό που θα πάρεις !). Κατόπιν επανεξέτασε αυτά που “πήρες” και ελάτωσέ τα κατά 10%. Στο τέλος θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον τα αναγκαία !!

Προετοιμασία του φαγητού.
Τα πλεονεκτήματα της κατάλληλης προετοιμασίας φαγητού είναι: μείωση του μεταφερόμενου βάρους, ανεξαρτητοποίηση από την ανάγκη μαγειρέματος, δραματικός περιορισμός των σκουπιδιών. Ο προσχεδιασμός του φαγητού είναι ανάλογος με το πλήθος των ατόμων που θα συμμετέχουν στην ομάδα. Πολύ πρακτικές είναι οι ατομικές μερίδες, οι οποίες χρειάζονται ελάχιστο χώρο και βάρος συσκευασίας, μικρό χρόνο μαγειρέματος και παράγουν ελάχιστα σκουπίδια. Οι ατομικές μερίδες επίσης απαιτούν ελάχιστο εξοπλισμό μαγειρέματος – σερβιρίσματος. Οι περισσότερες τροφές είναι σκόπιμο να αφαιρούνται από τις αρχικές τους συσκευασίες, αν αυτές είναι βαριές ή ευπαθείς, και να σφραγίζονται αεροστεγώς σε πλαστικές σακούλες ή ελαφρά πλαστικά δοχεία.

Πηγή: https://www.4x4ekdromes.gr/keimena/4x4guide-10.htm#01